shabdkosh in marathi त्या पुस्तकाला शब्दकोष असे म्हणतात ज्यामध्ये शब्द एका विशिष्ट क्रमाने अर्थासह किंवा त्याशिवाय मांडलेले असतात. वैदिक काळात शब्दकोषाच्या जागी ‘निघंटू‘ nighantu हे नाव वापरले जात असे. त्या काळातील एकच निघंटू सध्या अस्तित्वात आहे ज्यावर यासकाने निरुक्त लिहिले आहे. निघंटूला वैदिक शब्दकोश म्हणतात.
वैदिक काळापासून आतापर्यंत भारतात अनेक कोश बनवले गेले. 16 व्या शतकाच्या उत्तरार्धापासून इंग्रजीमध्ये शब्दकोश तयार करण्यास सुरुवात झाली. आता कोश विज्ञान या नावाने भाषाशास्त्राची एक स्वतंत्र शाखा विकसित झाली आहे.
शब्दकोशाचे प्रकार Types of Encyclopedia in Marathi
विषयाच्या आधारावर कोशांचे एकूण पाच प्रकार आहेत. types of shabdkosh in marathi
शब्दकोश – Dictionary
ज्या कोशात कोणत्याही एका भाषेतील शब्द, वाक्प्रचार आणि म्हणींना वर्णक्रमानुसार वेगवेगळे अर्थ दिलेले असतात, त्याला भाषाकोश असे म्हणतात. उदा. हिंदी शब्द महासागर, हिंदी-इंग्रजी शब्दकोश इ.
हे देखील वाचा : अफिलीएट मार्केटीग काय आहे? यातून पैसा कसा कमवायचा?
ज्ञानकोश – Encyclopedia
ज्ञानकोश हे एक संदर्भसाधन आहे. हा कोशसाहित्याचा एक प्रकार आहे. ज्ञानकोशाच्या धोरणानुसार त्यात संबंधित विषयाची माहिती लहान, मध्यम किंवा मोठ्या लेखांच्या स्वरूपात देण्यात येते. ही माहिती संक्षिप्त स्वरूपात, साधार व वस्तुनिष्ठपणे मांडलेली तसेच ती शक्य तितकी अद्ययावत असावी असा संकेत आहे.
पुस्तककोश
एखाद्या विशिष्ट पुस्तकात वापरलेल्या शब्दांचा अर्थ ज्या शब्दकोशात समाविष्ट केला जातो त्याला पुस्तक-कोश असे म्हणतात. उदा. कामायनी कोश, मानस कोश इ.
विषयकोष
यामध्ये एखाद्या विशिष्ट विषयाशी संबंधित साहित्य वर्णमालेतील अक्षारांनुसार मांडले गेलेले असते. उदा. भाषाशास्त्र कोश, पुराणकोश इ.
विश्वकोश
विश्वकोश किंवा an encyclopaedia हे सर्व शाखांमधील किंवा एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रातील किंवा विषयातील ज्ञानाचे सारांश प्रदान करणारा संदर्भ कार्य किंवा संग्रह असतो.
हे देखील वाचा : सफल होण्यासाठी महत्त्वाच्या शेअर मार्केट टिप्स
शब्दकोश तयार करण्याच्या पद्धती – How to Make Dictionary/Encyclopedia
कोश तयार करण्याच्या काही प्रमुख आणि मूलभूत पद्धती खालील प्रमाणे आहेत. how to create shabdkosh in marathi
वर्णनात्मक पद्धत
यामध्ये भाषेच्या कालखंडात वापरण्यात येणारे सर्व शब्द एकत्रित करून वर्णक्रमानुसार ठेवले जातात. तसेच, प्रत्येक शब्दासमोर अनेक अर्थ दिलेले असतात.खरं तर, या पद्धतीनुसार, शब्दांचे अर्थ दैनंदिन वापराच्या आधारावर दिले जातात, म्हणजे, प्रथम सर्वात सामान्य अर्थ, नंतर कमी सामान्य अर्थ दिले जातात.या पद्धतीने तयार केलेले कोश पुढीलप्रमाणे आहेत – रामचंद्र वर्मा यांच्या द्वारा संपादित ‘मानक-हिंदी-कोश’ आणि ‘प्रामाणिक-हिंदी-कोश’.
ऐतिहासिक पद्धत
या पद्धतीनुसार, सर्व कालखंडात प्रचलित असलेले शब्द वर्णक्रमानुसार संकलित केले जातात. यामध्ये शब्द कालक्रमानुसार मांडलेले असतात, त्यांच्या वापराच्या आधारावर नाही.
तुलनात्मक पद्धत
या पद्धतीत देखील भाषेतील शब्द वर्णक्रमानुसार ठेवले जातात. प्रत्येक शब्दाचा अर्थ कालक्रमानुसार दिलेला असतो तसेच त्याच अर्थाने प्रचलित असलेल्या इतर संबंधित भाषांमधील शब्दरूपेही दिली असतात. गोविंददासांचा ‘मराठी व्युत्पत्ती कोश’ याच पद्धतीवर तयार केला गेला आहे.
हे शब्दकोश आजच खरेदी करा Best Shabdkosh to Buy Encyclopaedia Online
1. Saket Marathi-Marathi Shabdkosh in Marathi Dictionary मराठी शब्दकोश
2. Best Shabdkosh in Marathi
3. Bhalchandra Marathi-Marathi Shabdkosh
4. Rajpal Hindi Dictionary
5. Diamond Samajshastra Shabdkosh (English – Marathi) (Marathi)
6. Hindi – Marathi Shabdkosh
Tags : Shabdkosh in marathi, Shabdkosh information in marathi, Shabdkosh meaning in marathi, encyclopaedia meaning in marathi, Shabdkosh marathi,